Öz disiplin, bireyin hedefleri doğrultusunda dikkatini ve davranışlarını yönlendirme, zorluklara rağmen kararlılıkla ilerleyebilme becerisidir. Günlük hayatta bir egzersiz rutinini sürdürmekten iş projelerini tamamlamaya kadar pek çok alanda öz disiplin kritik rol oynar. Ancak birçok kişi “yapmak istiyorum ama başlayamıyorum” ya da “hevesim var ama sürdüremiyorum” şikâyetleriyle öz disiplinin ne kadar zorlayıcı olabileceğini deneyimler.

Psikolojik açıdan öz disiplinin sağlanamaması, genellikle erteleme davranışları, düşük motivasyon, kaygı veya başarısızlık korkusu ile ilişkilidir. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) bu noktada güçlü bir çerçeve sunar. BDT’ye göre, kişinin “başlayamayacağım”, “zaten başarılı olamam” gibi olumsuz otomatik düşünceleri davranışlarını sabote eder. Bu düşünceler fark edilip yeniden yapılandırıldığında, küçük adımlar atmak ve sürdürülebilir rutinler oluşturmak kolaylaşır.

Öz disiplini güçlendirmek için uygulanabilecek pratik yöntemler vardır. Öncelikle büyük hedefler küçük ve ulaşılabilir parçalara bölünmelidir. Bu yaklaşım, beyin için ödül hissini sıklaştırır ve motivasyonu artırır. Zaman yönetimi teknikleri, örneğin Pomodoro yöntemi(zaman yönetimini optimize etmeyi amaçlayan bir yöntem), dikkatin dağılmasını önler. Küçük başarıların ardından kendini ödüllendirmek de içsel motivasyonu pekiştirir. Ayrıca, öz şefkat geliştirmek öz disiplinin önemli bir destekleyicisidir; çünkü kendine aşırı yüklenmek yerine, hataları öğrenme fırsatı olarak görmek ilerlemeyi kolaylaştırır.

Öz disiplin bir anda kazanılan bir beceri değil, tıpkı kas gibi düzenli çalıştırıldığında güçlenen bir yapıdır. Ertelemelerle boğuşan bireyler için küçük adımlarla başlamak, olumsuz inançları fark etmek ve gerektiğinde profesyonel psikolojik destek almak, hedeflere ulaşmayı ve daha düzenli bir yaşam kurmayı mümkün kılar.

Yazardan Notlar

Öz disiplini oluşturma, koruma ve sürdürme çalışmaları ergen ve yetişkin terapilerimizde sık sık gündem olan bir konu olmuştur. Erteleme davranışında etkisiyle süreç epey uzamaktadır. Burada danışanın istek ve motivasyonu bizim için çok kıymetlidir. Öncelikle olumsuz bilişleri belirleyip yeniden yapılandırma yaptığımız öz disiplin durumuna davranış egzersizleriyle devam etmekteyiz. Bilimsel yöntemlerle ele alındığında kişinin öz disiplini kontrol altına alınabilmektedir. Psikoterapi, bu süreçte hem bilişsel hem de davranışsal düzeyde önemli kazanımlar sunar.

Profesyonel destek almak isteyen bireyler için Bakırköy’de psikolog hizmetleri kapsamında randevu ve iletişim bilgilerine ulaşabilirsiniz.

Uzm. Psk. Dan. Melek ERDOĞAN